Wil jij altijd alles perfect doen? Ben je zelfs bang om iets fout te doen? Levert dat veel druk en stress op of heb je daardoor te maken met uitstelgedrag? Dan is dit artikel over perfectionisme voor jou! Ik ben zelf ook een perfectionist geweest en ben de grote impact pas gaan beseffen toen ik bewuster ging leven. Zo leerde ik dat het helemaal geen kwaliteit is, maar juist ongezond… Wat is het dan precies? Hoe ontstaat het? Wat zijn de kenmerken? En hoe kun je het aanpakken om te verminderen of zelfs loslaten? Ik deel graag meer informatie & tips met je in dit artikel!
Wat is perfectionisme? (de betekenis)
Perfectionisme betekent dat je streeft naar perfectie, maar eigenlijk haal je dat nooit: perfectie is namelijk een illusie.
Je kunt het merken in school of werk, huishouden, relatie, uiterlijk. Meestal geen of/of maar en/en: je wilt álles perfect.
Op vele CV’s wordt het als kwaliteit genoemd, maar daar ben ik het niet mee eens. Misschien is het wel meer een valkuil.
Natuurlijk is oog voor detail mooi, maar perfectionisme heeft ook veel nadelen. De stress maakt het hartstikke ongezond.
Denk je: het zit me in de weg? Dan is het tijd om het te gaan aanpakken. Kan dat? Jazeker, het is namelijk geen stoornis.
Het is ook geen ziekte, dus we hoeven niet te spreken van genezen. Is het dan een karaktereigenschap? Niet helemaal.
Deels kan dat zeker zo zijn, maar het is vooral vaak ook aangeleerd gedrag. En daarmee dus ook niet gewoon ‘aangeboren‘.
Ik denk dat we daarom ook niet kunnen spreken van erfelijk (al kun je het wel meekrijgen van je ouders, daarover zo meer).
Maar wat is het dan wel? Gedrag komt altijd ergens vandaan. Je mag het zien als een patroon, een overlevingsstrategie.
Waar komt het vandaan? (mogelijke oorzaak)
Waar komt perfectionisme vandaan? Bij de meeste mensen ligt de oorzaak in hun jeugd. Maar hoe ontstaat het?
Dát is belangrijk om te ontdekken, wil je het kunnen doorbreken en loslaten. Elk gedrag heeft namelijk een functie.
Vrijwel alle patronen die we als volwassenen hebben, zijn gevormd in jongere jaren, op basis van een overtuiging.
Perfectionisme komt vaak voort uit de overtuiging ‘ik ben niet goed genoeg’ en het doel is goedkeuring krijgen.
Velen van ons worden (als kind) alleen of vooral beloond en geliefd als ze hard werken of een goed cijfer halen.
En wat dacht je van je altijd goed gedragen (en je emoties ontkennen), zodat je ouders geen last van je hebben?
Zo ontstaat bevestiging zoeken door alles ‘perfect’ te doen. Let wel: dit gaat allemaal veelal onbewust.
Maar wie perfectionisme herkent, weet als geen ander dat het nooit goed genoeg is. Het kan altijd beter…
Dus waarom perfectionisten zelden gelukkig zijn, is omdat ze nooit tevreden zijn in het NU ;)
Kenmerken & eigenschappen van perfectionisme
Oké, best wel serious business dus, want het gaat dus eigenlijk meer over trauma dan om kwaliteiten.
Wat zijn de eigenschappen of kenmerken waaraan je perfectionisme kunt herkennen? Wanneer ben je een perfectionist?
- Je neemt vrijwel alles heel serieus, het leven voelt zwaar
- Onrealistische hoge verwachtingen (de lat ligt erg hoog)
- Je bent kritisch (oordelen over jezelf en over anderen)
- Als iets niet lukt, dan voel je je daar (lang) slecht over
- Je hebt last van uitstelgedrag (want het moet perfect)
- Laag zelfbeeld, waardoor je bevestiging zoekt bij anderen
- Je wilt iets pas delen met anderen als het ‘perfect af’ is
- Heel veel bezig zijn met plannen & lijstjes (lees: controle)
- Je hebt moeite met ontspannen (wil altijd productief zijn)
- Er is altijd wel iets dat beter kan in jouw ogen (het is nooit af)
- Je kunt er niet tegen als anderen geen ‘perfect’ werk leveren
- Delegeren kun je niet, want wat als een ander het niet goed doet
- Je denkt veel aan wat anderen van je vinden (angst voor afwijzing)
- Onzekerheid en/of streng voor jezelf zijn, een gebrek aan zelfliefde
- Faalangst & imposter: bang om het fout te doen/ontdekt te worden
- Door dit alles heb je veel last van piekeren en negatieve gedachten
Hoe kun je het aanpakken? Enkele tips voor jou
Perfectionisme maakt eerder ongelukkig dan gelukkig en kan zelfs leiden tot een burn-out.
Je leert dus liever tijdig hoe je ermee kunt omgaan en wat te doen om het te verminderen.
Laat ik vooraf zeggen: dat is een proces van loslaten en geen quick fix, maar ik geef je toch wat tips:
- Relativeer: hoe erg is het als je iets niet perfect doet, wat is het ergste dat er kan gebeuren?
- Ga na waarom jij alles perfect wilt doen (onderzoek hiervoor overtuigingen en je pijnen)
- Doe eens iets vooral omdat het leuk is, niet omdat het goed moet (laat controle zo los)
- Wees voortaan een ‘goed genoegist‘ – doe je best en ga voor ‘done instead of perfect’
- Stop met jezelf vergelijken: op social media deelt men hoogtepunten en/of bewerkte foto’s
- Ga vooral niet aan de slag vanuit het idee dat je ‘gefixt‘ moet worden: je bent al goed genoeg
- Verander je mindset over het maken van fouten (= geen ramp) & leer omgaan met feedback
Hulp bij perfectionisme, ik coach je met liefde
Wellicht denk je nu: dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Dat klopt! Het is ook echt een proces ;)
Behoefte aan hulp bij perfectionisme? Ik coach je hier graag bij, vanuit ervaring en expertise.
Dagelijks help ik vrouwen naar meer innerlijke rust, zelfliefde & leven in het nu in plaats van overleven.
Piekeren, onzekerheid, perfectionisme en angst voor afwijzing komt hierbij vaak terug.
Dus weet je niet waar te beginnen of lukt het maar niet? Check mijn coach pagina voor meer info!
Liefs Mariëlle
